Alan Bakx: “Bosnië leverde me inlevingsvermogen op”

Alan Bakx: “Bosnië leverde me inlevingsvermogen op”

“Negatief? Ik wil het juist vanuit positiviteit benaderen” , kopt Alan Bakx in als er gevraagd wordt naar zijn militaire verleden. Dat hij PTSS heeft, is niets iets waar doekjes om windt. “Maar laten we het nou eens hebben over wat veteranen toe kunnen voegen aan de maatschappij, in plaats van de problemen waar ze soms mee kampen” , vertelt hij stellig. Zelf is hij actief in het jongerenwerk, verzorgt hij gastlessen op scholen én staat hij met een veldkeuken regelmatig samen met mensen te koken. Bosnië veranderde hem, maar lang niet alleen op een negatieve manier…

Je komt niet anders terug van een uitzending, maar je positieve en negatieve eigenschappen worden vergroot” , stelt hij. Voor zijn missie in Bosnië volgde Alan een opleiding agogisch werk met als plan vervolgens de zorg in te gaan. In die tijd was er nog dienstplicht, maar om voor defensie uitgezonden te worden moest je kiezen.

“Ik was een kind van gelukkige ouders, met een gelukkige jeugd achter de rug. In mijn naïviteit dacht ik bij defensie ervaring op te doen over wat leed met mensen doet. Je moet tenslotte eerst iets meemaken voor je er over kan praten.”

Jongensboek
Dat wat hem in Bosnië overkwam hem zo veranderde dat hij naderhand amper in de zorg kon werken, had hij niet verwacht. “Na mijn uitzending ging ik in 1996 aan de slag bij het Lambertijnenhof. Daar had ik problemen met mijn aanpassingsvermogen en dat begon al meteen bij mijn eerste salaris” , lacht hij. Alan miste niet alleen het loon, maar ook defensie en hij meldde zich bij de marine. “Dat was een veel minder heftige periode dan Bosnië als ik er op terugkijk. Tegelijkertijd was het net een jongensboek. Gewoon handelen en niet lullen, maar poetsen.”

Vanzelfsprekendheid
Deze tijd bracht hem nog meer het besef bij dat de (directe) normen en waarden van defensie hem erg goed deden. Het voedde echter ook de onvrede over hoe dingen in het ‘burgerleven’ gaan.. “Ik kan me verbazen over de vanzelfsprekendheid waarmee mensen leven, die schijnveiligheid. Aan de ene kant zou ik willen dat het slechter met Nederland gaat, want dan komt het besef. Maar aan de andere kant gun je dat ook niemand.”

Zelf viel alles bij hem op zijn plek in 2008. “Toen moest ik ook in de spiegel kijken en toegeven dat ik PTSS had / heb.” Het vormde de opmars naar een zware periode, die uiteindelijk veel goeds opleverde. “Eigenlijk ontstond het uit onmacht. Ik kon niet terecht bij defensie én niet in de zorg. Wat moest ik dan wel?”

Toko
Het antwoord is even simpel als ingenieus. Onder de noemer Lekker Ge(s)maekt staat Alan nu met regelmaat met een militaire veldkeuken samen met mensen te koken. “ik voel me verantwoordelijk voor die club mensen. Het is een laagdrempelige manier om in gesprek te raken en het heeft een doel. Het is mijn Toko, mijn passie. Ik kan het maar een paar keer per maand doen, omdat ik zoveel van mezelf geef.”

Tijdens het samen koken, probeert hij de mensen iets mee te geven en dat is ook wat hij doet tijdens de gastlessen op de scholen. ‘Veteraan en zijn verhaal’ heet het project en de rode draad is het persoonlijk verhaal van de verteller, met daarin een aantal algemene keuzes die jongeren aan het denken moeten zetten. In Bosnië maakte hij diverse voorbeelden mee die vergelijkbaar zijn. “Onmacht” , beschrijft hij de uitzending in één woord, maar er diep op ingaan hoeft voor hem niet. Iedere militair heeft volgens hem zijn ervaringen.

Dat die machteloosheid hem veranderde, is een direct gevolg van zijn uitzending, maar ondank alles heeft hij daar nooit spijt van gehad: “Ik zou zo weer gaan, als ze me morgen bellen, ben ik weg!” Maar de negativiteit? “Die heeft dingen wel overschaduwd, maar wat heeft het me opgeleverd? Inlevingsvermogen!” Daarnaast hoeven volgens hem veteranen elkaar maar te bellen en ze staan voor elkaar.  De conclusie is dat het hem ervaring, energie en een bijzondere levensinstelling heeft meegegeven en dat past precies in zijn filosofie. “Ik ben opgevoed met het idee dat je meer krijgt, door te geven”, sluit Alan af.

Dit verhaal verscheen eerder in de Bergse Bode van Woensdag 16 april 2014